Het boek Eenzaam aan de Top van Marilieke Engbers en Pim Bouwman biedt een analyse van de rol van toezichthouders en hoe zij beter kunnen functioneren in hun toezicht op bestuurders. Het verhaal is een verhaal over de complexe dynamieken die zich in organisaties afspelen, waarbij de CEO vaak in een isolement terechtkomt, ondanks zijn of haar goede bedoelingen. In GoedeMorgenCommissaris lichtte Pim Bouwman het boek toe.

‘Eenzaam aan de top’ is opgebouwd als een lang toneelstuk dat verschillende perspectieven verkent, zoals die van de CEO, zijn opvolger, een slimme collega, de CFO en de bestuurssecretaris. Het boek legt de nadruk op de uitdagingen en blinde vlekken die leiders kunnen ervaren, met name de moeilijkheden die ontstaan wanneer een CEO te veel gehecht raakt aan zijn eigen visie en daardoor minder openstaat voor feedback en dialoog. Het boek integreert wetenschappelijke theorieën op een praktische en herkenbare manier in het verhaal over een fictieve CEO.

De rol van de CEO en toezichthouders

Andy Vesto, de CFO van Enron, werd gezien als uitstekend bestuurder en toch raakte hij betrokken raakte bij frauduleuze activiteiten. Dit illustreert hoe zelfs de meest succesvolle leiders in problemen kunnen komen door een gebrek aan openheid en feedback, bijvoorbeeld wanneer toezichthouders niet proactief zijn en nalaten om duidelijke mandaten en verwachtingen te scheppen bij de aanstelling van een CEO.

Cultuur en gedrag

Cultuur is alles. De diepere aannames en waarden binnen een organisatie zijn bepalend voor het gedrag van medewerkers en leiders. Het boek legt uit hoe deze cultuur kan leiden tot een disconnectie tussen wat er gezegd wordt en wat er daadwerkelijk gebeurt. Dit kan resulteren in een situatie waarin medewerkers zich niet vrij voelen om feedback te geven, wat de effectiviteit van de CEO en de organisatie in gevaar brengt.

Strategische implementatie

Daarbij gaat het vaak mis in de uitvoering van strategieën, omdat de juiste vragen over de haalbaarheid en de gevolgen van plannen niet gesteld worden. Bouwman introduceert de premortem-techniek als een manier voor toezichthouders om potentiële problemen vroegtijdig te identificeren. Dit helpt om een cultuur van openheid te creëren, waarin medewerkers zich veilig voelen om hun zorgen te uiten.

De dynamiek tussen CEO en toezichthouders

Het boek gaat ook in op de complexiteit van de relatie tussen de CEO en toezichthouders. Het is belangrijk dat toezichthouders niet alleen als klankbord fungeren, maar ook kritisch blijven en een balans vinden tussen het aangaan van inhoudelijke conflicten en het behouden van sociale cohesie binnen de raad van commissarissen. Dit vereist moed en openheid van beide partijen om effectief samen te werken.

Theorie en praktijk

Eenzaam aan de top bevat praktische aanbevelingen voor toezichthouders, waaronder het stellen van duidelijke vragen en het creëren van een omgeving waarin open communicatie wordt aangemoedigd. Het roept toezichthouders op om niet alleen te vertrouwen op de informatie die hen wordt gepresenteerd, maar ook om actief te monitoren en te evalueren of de CEO en het managementteam hun mandaat effectief uitvoeren.

Voor meer informatie over ons wekelijks actualiteitenprogramma GoedeMorgenCommissaris zie hier.