Waarom commissarissen baat hebben bij bewust taalgebruik en écht luisteren
“Met stijl en taal kun je meer kapot maken dan je lief is.” Het was de openingszin van een levendige online sessie over communicatie in de boardroom. En hij bleef hangen. Want wie in de praktijk van toezicht en bestuur werkt, weet: woorden doen ertoe. Ze bouwen vertrouwen op – of breken het af.
Waarom we soms langs elkaar heen praten
Hoofdspreker Guido Klüth, hoogleraar en partner bij KPMG, legde uit hoe ons wereldbeeld bepaalt wat we horen, zeggen en doen. We nemen de wereld waar via onze zintuigen, vertalen die indrukken naar interne processen en stemming, en dááruit volgt ons gedrag en onze communicatie.
Het punt? Jij ziet alleen het gedrag van de ander – niet de interne processen erachter. Iedereen heeft een uniek referentiekader, gevormd door ervaringen en herinneringen. Dat verklaart waarom een “kort project” voor de één een uur duurt en voor de ander een week. Of waarom een bestuurder in crisis anders reageert dan jij verwacht.
Guido’s boodschap: respecteer dat verschil. Niet door het altijd eens te zijn, maar door nieuwsgierig te zijn naar de intentie achter gedrag. “Vraag je af: waar komt iemand vandaan? Wat heeft iemand nodig?”
Wil je meer te weten komen over dit onderwerp? Misschien is Modulair Meesterschap: Stijl, precisie met taal en vragen stellen iets voor jou. Kijk hier voor meer informatie.
Luisteren is meer dan je mond houden
Rob Haans, ervaren bestuurder en commissaris, sloot daarbij aan: “Luisteren is uitstel van oordeel. Het is jezelf even opzijzetten.” Hij gaf een treffend voorbeeld: in corporatiesector en politiek is de reflex vaak om te overtuigen. Maar luisteren om te begrijpen – in plaats van om te reageren – opent de deur naar betere samenwerking.
Een mooie tip uit de sessie: stel vragen met toestemming. Begin met “Mag ik daar een vraag over stellen?” en gebruik hoe-vragen in plaats van waarom. Waarom-vragen zetten mensen in de verdediging. Hoe-vragen nodigen uit tot uitleg en inzicht.
De boemerang van taal
Alles wat je in een gesprek stopt, komt terug. Stop je wantrouwen in je woorden, dan krijg je wantrouwen terug. Dat is het boemerangeffect. Daarom is taalbewustzijn cruciaal. Guido gaf een voorbeeld: “Iedereen in de branche doet dit.” Dat klinkt overtuigend, maar is een generalisatie. Vraag door: “In vergelijking waarmee?” of “Waar precies werkt dit goed?”
Ook kleine woordkeuzes maken verschil. Rob vertelde hoe in zijn organisatie het begrip verdienmodel weerstand opriep. Het werd vervangen door duurzaam prestatiemodel – en het gesprek veranderde van toon. Eén woord kan de lading kantelen.
Wat betekent dit voor jou als commissaris?
De sessie leverde niet alleen inzichten op, maar ook concrete handvatten. Want hoe vertaal je deze theorie naar de praktijk van toezicht houden? Hieronder vind je vijf lessen die je morgen al kunt toepassen.
1. Investeer in teamdynamiek
Eén nieuw lid in de RvC? Dan heb je een nieuw team. Neem tijd voor teambuilding. Begrip voor elkaars referentiekader voorkomt frictie en versnelt besluitvorming.
2. Herken de drie filters
We laten weg, generaliseren en vervormen. Signaleer uitspraken als “iedereen doet dit” of “er wordt aan mijn stoelpoten gezaagd” en vraag door: “Specifiek waar?” of “In vergelijking waarmee?”
3. Wees alert op context
Cultuurverschillen, persoonlijke geschiedenis en zelfs woordbetekenissen (denk aan het verschil tussen Nederland en België) kunnen misverstanden veroorzaken. Benoem het, maak het bespreekbaar.
4. Ontregel met humor
Soms breekt een kwinkslag spanning en opent het gesprek. Een luchtige opmerking kan meer ruimte geven voor inhoud dan een extra argument.
5. Luister actief en vraag slim
Luister om te begrijpen, niet om te reageren. Stel vragen met toestemming en gebruik hoe-vragen om inzicht te krijgen in intenties. Vermijd het politieverhoor-effect.
Tot slot
Communicatie in de boardroom is geen bijzaak. Het is een strategisch instrument. Door bewust om te gaan met taal, nieuwsgierig te blijven naar de ander en écht te luisteren, vergroot je niet alleen de effectiviteit van vergaderingen, maar ook het vertrouwen in de samenwerking.